Tỷ giá là gì? Phân loại, vai trò của tỷ giá đối với nền kinh tế

Trong những năm gần đây, khi kinh tế ngoại thương ngày càng được mở rộng và phát triển, "tỷ giá" hay "tỷ giá hối đoái" trở thành những cụm từ được quan tâm và tìm kiếm rộng rãi. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu tìm hiểu về tài chính tiền tệ thì đây có lẽ vẫn là những khái niệm tương đối xa lạ. Vậy tỷ giá là gì? Có những loại tỷ giá nào? Và cập nhật tỷ giá ở đâu thì nhanh và chính xác nhất? Hãy để Lingo.vn giúp bạn giải đáp những băn khoăn về tỷ giá cùng những câu hỏi liên quan đến vấn đề này. 

TỶ GIÁ LÀ GÌ? CÁC KHÁI NIỆM VỀ TỶ GIÁ

Tỷ giá (hay còn gọi là tỷ giá hối đoái) là một số liệu về giá cả của đơn vị tiền tệ mà theo đó, giá trị của một loại tiền tệ tại một quốc gia hoặc khu vực sẽ được so sánh và chuyển đổi với tiền tệ của một quốc gia hoặc khu vực khác.  Nhìn chung, tỷ giá nói lên sự tương ứng giữa hai giá trị của hai loại tiền tại hai quốc gia/khu vực. Lượng tiền tệ ở nước này có thể được “mua” bằng bao nhiêu lượng tiền tệ tại nước khác. Ví dụ, tỷ giá của Đô la Mỹ (USD) với đồng Bảng Anh (GBT) là 1.24. Điều này có nghĩa rằng, 1.24 USD = 1 GBT. Hay nói cách khác, nếu một công dân Hoa Kỳ muốn đổi 10.000 USD tại Vương Quốc Anh, họ sẽ nhận được khoảng 8.034 Bảng Anh. 

PHÂN LOẠI TỶ GIÁ ĐẦY ĐỦ NHẤT

Việc phân loại tỷ giá sẽ phụ thuộc vào các tiêu chí, tiêu chí khác nhau dẫn đến các loại tỷ giá khác nhau. Nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu về các loại tỷ giá trên thị trường, hãy để Lingo.vn giới thiệu tới các bạn những thông tin đầy đủ nhất.

Cách phân loại chủ yếu

Theo nghiệp vụ giao dịch:

Khi căn cứ vào nghiệp vụ giao dịch, chúng ta có hai loại là tỷ giá mua và tỷ giá bán. Vậy, tỷ giá mua và tỷ giá bán là gì và chúng khác nhau như thế nào? 

• Tỷ giá mua: là giá mua cho một tỷ giá hối đoái, có thể được coi là tỷ giá mà thị trường sẵn sàng mua vào một đơn vị đồng yết giá, nghĩa là tỷ giá được ngân hàng dùng để mua ngoại tệ của bạn.
• Tỷ giá bán: là tỷ giá mà người bán trong thị trường sẵn sàng bán, hiểu một cách đơn giản, đó là tỷ giá mà ngân hàng sử dụng để bán ngoại tệ cho khách hàng của họ.

Theo thị trường yết giá:

Dựa vào thị trường yết giá, tỷ giá được chia thành tỷ giá chính thức và tỷ giá thị trường.

• Tỷ giá chính thức: được công khai bởi tổ chức, cơ quan quản lý tỷ giá hối đoái của một quốc gia (ví dụ như ngân hàng Trung ương), thường được sử dụng tại những đất nước kiểm soát ngoại tệ chặt chẽ, nghiêm ngặt.
• Tỷ giá thị trường: tỷ giá thực tế để mua bán ngoại tệ trên thị trường, phụ thuộc phần lớn vào cung và cầu. Khi nhu cầu tăng, tỷ giá thị trường có xu hướng cao hơn và ngược lại, tỷ giá thị trường có xu hướng giảm nếu nhu cầu giảm.

Theo thời điểm thanh toán:

Hai loại tỷ giá được chia theo thời điểm thanh toán là tỷ giá giao ngay và tỷ giá kỳ hạn:

• Tỷ giá giao ngay: trong thị trường hàng hóa, đây là giá cho một sản phẩm sẽ được giao dịch ngay lập tức hoặc “tại chỗ”. Nhìn chung, tỷ giá giao ngay đề cập đến giá hiện tại, còn được gọi là giá tiền mặt vì có thể đổi thành tiền mặt ngày nay.
• Tỷ giá thời hạn: là giá hợp đồng cho một giao dịch sẽ được hoàn thành vào một ngày đã thỏa thuận trong tương lai. Trong thị trường trái phiếu, tỷ giá thời hạn đề cập đến lợi suất tương lai dựa trên lãi suất và kỳ hạn.

Theo phương pháp thiết lập tỷ giá:

• Tỷ giá cơ bản: thường chọn một đồng tiền chuyển đổi được sử dụng phổ biến nhất trong các giao dịch kinh tế quốc tế, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong dự trữ ngoại hối, sau đó so sánh nó với tiền tệ của quốc gia khác và thiết lập tỷ giá. Đây chính là tỷ giá cơ bản.
• Tỷ giá chéo: sau khi đã tính toán tỷ giá cơ bản, tỷ giá của đồng nội tệ có thể được so với các ngoại tệ khác, kết quả tỷ giá chính là tỷ giá chéo.

Các cách phân loại khác

Theo phương tiện thanh toán

Tỷ giá dựa vào phương tiện thanh toán sẽ có tỷ giá điện hối và tỷ giá thư hối.

• Tỷ giá điện hối: là tỷ giá mà ngân hàng có trách nhiệm chuyển đổi ngoại hối bằng điện. Đây là căn cứ để xác định các loại tỷ giá khác.
• Tỷ giá thư hối: là tỷ giá chuyển đổi ngoại hối bằng thư. Do chi phí chuyển qua thư khá thấp, dẫn đến tỷ giá thư hối nhỏ hơn tỷ giá điện hối. 

Theo cơ chế quốc tế

Bao gồm ba loại sau đây:

• Tỷ giá cố định: nghĩa là tỷ giá giữa tiền tệ của hai quốc gia khác nhau về cơ bản là không thay đổi, nếu có cũng chỉ là sự dao động rất nhỏ.
• Tỷ giá thả nổi tự do: các cơ quan tiền tệ của một quốc gia không quy định tỷ giá chính thức, cũng như không có bất kỳ giới hạn nào của sự biến động tỷ giá. Đồng nội tệ hoàn toàn được quyết định bởi quan hệ cung cầu, không có sự can thiệp của chính phủ, có thể tự do lên xuống.
• Tỷ giá thả nổi có quản lý: là sự kết hợp của tỷ giá cố định và tỷ giá thả nổi tự do, phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi nhất do nó hạn chế và khắc phục được những yếu điểm của hai loại trước đó.

Xem thêm: Vì sao cần quan tâm đến tỷ lệ dự trữ bắt buộc?

Các loại tỷ giá phổ biến trên thị trường hiện nay

Thế giới hiện nay tồn tại rất nhiều loại tỷ giá, mỗi loại tỷ giá sẽ có những ưu điểm và nhược điểm riêng, phụ thuộc hoàn toàn căn cứ phân loại hay mối quan hệ giữa các đồng tiền trên từng quốc gia. Tuy nhiên, phổ biến và rộng rãi nhất trên thị trường gần đây sẽ bao gồm những loại tỷ giá sau.

Tỷ giá liên ngân hàng

Tỷ giá liên ngân hàng là tỷ giá được xác định và hình thành trên thị trường liên ngân hàng - thị trường giao dịch ngoại hối cho các ngân hàng, tổ chức tài chính, tiền tệ, tín dụng, các doanh nghiệp lớn). Ngân hàng Nhà nước tổ chức tỷ giá liên ngân hàng để quản lý quy chế thị trường về tỷ giá mua và tỷ giá bán giữa các ngân hàng. Tỷ giá liên ngân hàng có tác động lớn đến thương mại quốc tế, đầu tư quốc tế và tỷ lệ lạm phát trong nước. Đây là công cụ không thể thiếu có sức ảnh hưởng đến nền kinh tế, giúp nhìn nhận và đánh giá quan điểm kinh tế, chủ trương tài chính ở mỗi quốc gia.

Tỷ giá ngoại tệ

Tỷ giá ngoại tệ là thước đo tỷ giá giữa đồng nội tệ và đồng ngoại tệ, nghĩa là một đơn vị tiền tệ nội tệ sẽ tương đương với bao nhiêu ngoại tệ. Con số trao đổi này sẽ giúp chúng ta nhận định được tỷ giá ngoại tệ, phụ thuộc vào mong muốn, sự quan tâm của người dùng đến một phương diện nào đó của loại tỷ giá này.

Vai trò của tỷ giá đối với nền kinh tế

Nền kinh tế thế giới tính đến thời điểm hiện tại là nền kinh tế mở, bởi vậy, việc xác định tỷ giá trở nên rất quan trọng và là yếu tố lớn trong trao đổi, mua bán, phục vụ đắc lực cho nhu cầu tham gia giao dịch trên thị trường ngoại hối.  Trước hết, tỷ giá là một công cụ hữu ích để cân đo, tính toán sức mua của các đồng tiền từ các quốc gia khác nhau, chẳng hạn như so sánh đồng nội tệ với đồng ngoại tệ, giá cả hàng hóa nội địa và hàng hóa quốc tế, năng suất lao động trong và ngoài nước,... Nhờ vào việc so sánh này, Nhà nước có thể xác định được tính hiệu quả của các hoạt động ngoại thương, các giao dịch liên kết với nước ngoài, từ đó chỉnh sửa và thay đổi chính sách kinh tế quốc tế, kinh tế đối ngoại sao cho phù hợp. Bên cạnh đó, tỷ giá có tác động lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu và tình hình lạm phát hay tăng trưởng kinh tế. Tỷ giá tăng lên đồng nghĩa với việc nền kinh tế sẽ thu được nhiều ngoại tệ, sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế được nâng cao do đồng nội tệ mất giá dẫn đến giá cả hàng xuất khẩu rẻ đi. Nếu giá nội tệ giảm, giá cả, nhu cầu tăng, giá cả hàng hóa nhập khẩu đắt hơn, dễ gây nên lạm phát nền kinh tế. Ngược lại, khi giá đồng nội tệ tăng, nhu cầu với hàng nhập khẩu giảm xuống, dẫn đến giá cả hàng hóa từ nước ngoài rẻ hơn, lạm phát sẽ được hạn chế và khắc phục, tuy nhiên hệ lụy là thu hẹp sản xuất và sức tăng trưởng của nền kinh tế cũng thấp đi.

Cập nhật tỷ giá ở đâu nhanh và chính xác nhất?

Giờ đây, các thông tin về tỷ giá nhận được sự quan tâm đông đảo của rất nhiều cá nhân và doanh nghiệp. Bạn có thể tra cứu và cập nhật về tỷ giá dễ dàng trên các kênh mạng xã hội. Giữa rất nhiều các luồng thông tin, vậy cập nhật tỷ giá ở đâu nhanh, uy tín, chuẩn xác và hữu ích nhất? Được biết đến như một nền tảng chuyên cung cấp những dữ liệu hằng ngày về giá vàng; tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá hối đoái của các ngân hàng, tổ chức tại Việt Nam; đem tới những công cụ tính toán, chuyển đổi các loại ngoại tệ, tiền ảo theo tỷ giá mới nhất,... Lingo.vn sẽ đem đến cho người dùng những thông tin hữu ích và tuyệt vời. Mọi thông tin cần thiết về tỷ giá hiện nay sẽ được cập nhật đầy đủ trên website của chúng tôi, đảm bảo sự uy tín và độ chính xác cao cho bất cứ ai có nhu cầu tìm hiểu các thông tin về tỷ giá.

TỔNG KẾT

Có thể nói, tỷ giá đang ngày càng có vị thế thiết yếu trong điều kiện nền kinh tế mở của thế giới hiện nay. Việc cập nhật các kiến thức cơ bản về tỷ giá sẽ giúp các bạn có sự thông hiểu chính xác và rõ ràng hơn khi nhận định, đánh giá về giá cả, tài chính, thị trường trao đổi một cách chính xác, cụ thể, khách quan nhất trong từng thời điểm. Trên đây là những chia sẻ về tỷ giá là gì cùng những thông tin xoay quanh. Lingo.vn hi vọng rằng bài viết trên đây đã phần nào giải đáp cho độc giả những thắc mắc để từ đó có thể đưa ra những quyết định giao dịch hợp lý và có lợi cho bản thân bạn.

Xem thêm: Joint Venture là gì? 6 điều cần biết về doanh nghiệp liên doanh